Hipertonus je stanje napetosti mišića koje otežava kretanje i koordinaciju pokreta. Nije retkost da se kod novorođenčeta uoče simptomi hipertonusa jer je sasvim normalno da su u prvim nedeljama nakon rođenja, mišići kod bebe napetiji.

Međutim, ako se ovakvo stanje produži, potrebno je konsultovati se sa lekarom, koji će obaviti pregled i dodatne tekstove ako oceni da je to potrebno.

Kako se hipertonija manifestuje

Kod hipertonije, držanje deteta deluje preterano kruto i čvrsto ali nije znak da je dete naprednije od druge dece kako to roditelji ponekad misle. Simptomi hipertonije kod dece najčešće se manifestuju kao ukočeni mišići ruku i nogu, izvijanje tela u luku prema napred, pojačani refleksi na rukama i nogama, razdražljivost, poremećaj spavanja i hranjenja.

Dete koje je hipertono često drži palac stisnut u pesnice i posle trećeg meseca. Takođe, preuranjena spremnost deteta (pre šestog meseca starosti) da ustaje, sedi i stoji na prstima ukazuje na hipertoniju.

Hipertonus kod beba utiče na sporiji razvoj motoričkih sposobnosti i kao druga neurorazvojna odstupanja, najčešće nastaje zbog oštećenja mozga deteta zbog manjka kiseonika, infekcija ili prevremenog rođenja.

Šta treba znati o hipertoniji

Postoje dve vrste hipertonije, spastična i distonična. Spastična hipertonija ispoljava se kroz povećano grčenje mišića i preterane reflekse prilikom kretanja. Distonična hipertonija manifestuje se kao ukočenost mišića koja se ne menja sa kretanjem.

Hipertonus mišića može se javiti nakon povrede ili dijagnostikovati kao simptom urođenog stanja prisutnog na rođenju i obično se identifikuje kod bebe u prve dve godine.

Suprotno stanje od hipertonije je hipotonija odnosno slab mišićni tonus koji se češće javlja kod beba u odnosu na hipertonus. Dete koje je hipotono deluje “mlitavo”, ima poteškoće sa koordinacijom pokreta i uspravnim sedenjem.

Kako hipertonus utiče na dete

Hipertonija otežava detetu da pomera ruke i noge, otuda dete može imati poteškoće da prohoda i kreće se jer su mu mišići ukočeni. Takođe, hipertonija utiče i na ravnotežu, pa dete često pada, odnosno ne može brzo da reaguje i povrati ravnotežu kako bi izbeglo pad.

Hipertonus može biti različitog intenziteta od slabijeg do visokog i u zavisnosti od toga zavisi dužina lečenja odnosno tretman na ublažavanju simptoma. Hipertonus izraženog intenziteta kao kod dece sa cerebralnog paralizom karakteriše se kao doživotno stanje.

Za ublažavanje simptoma hipertonije, važne su redovne fizikalne vežbe u kontrolisanim uslovima od strane stručnih lica, obuka roditelja za rad sa detetom kod kuće, nega i redovne lekarske kontrole.

Roditelji moraju biti strpljivi i dosledni. Bebi kojoj je dijagnostikovana hipertonija biće potrebno više vremena da razvije motoričke sposobnosti kao što su hvatanje i posezanje za predmetima, puzanje i hodanje.

Kada treba posetiti lekara

Ukoliko kod deteta primetite poteškoće u pokretanju ruku, nogu ili vrata, zategnutost mišića na dodir čak i kada spava, kao i nekontrolisano trzanje mišića, potrebno je da posetite lekara. Lekar će prvo obaviti fizički pregled deteta koji uključuje ispitivanje njegovih motoričkih veština, ravnoteže i refleksa. Ukoliko postoji sumnja, rade se dodatne analize odnosno snimanje mozga i merenje funkcije mišića i nerava.

Ukoliko je dijagnoza hipertonije potvrđena, detetu se prepisuju fizikalne vežbe i tehnike za opuštanje napetih mišića. Takođe, specijalne masaže mogu biti od velike pomoći. Najvažnije je da se roditelji maksimalno uključe u program i poštuju sve preporuke lekara koja se tiču ne samo vežbi koje mogu raditi sa detetom kod kuće, već i pravila nošenja deteta, kupanja i slično. Ukoliko je hipertonus dijagnostikovan na vreme, slabijeg je intenziteta, a roditelji pažljivo prate preporučeni tretman kod kuće i redovno vode dete na fizikalne vežbe, ono može dostići svoje vršnjake u razvoju motoričkih sposobnosti bez ikakvih posledica po zdravlje u kasnijem dobu.