U okviru programa obeležavanja Dana grada u istorijskom arhivu Užice otvorena je izložba „Američka medicinska misija za srpsku vojsku u vreme Velikog rata“ čiji su autori istoričari Nada Petrović i Milan Tlačinac. Otvaranju izložbe prisustvovala je i gradonačelnica Užica dr Jelena Raković Radivojević.
“Veliki rat koji je potresao narod, ipak je probudio u mnogima i humanost i želju da pomognu drugima. Tokom ovog perioda, interesovanje američkog naroda, humanitarnih radnika, medicinskog osoblja i lekara, dosegao je svoj vrhunac. Pripadnici medicinske misije američkog Crvenog krsta u Srbiji su ljudi koji su izuzetni ambasadori doboročinstva u našoj zemlji kada je izbila velika epidemija pegavog tifusa u Srbiji.Svi ti ljudi su svojim zalagnjem, stručnošću i hrabrošću pruižili izuzetnu pomoć, koja se pamti i prepričava”, podsetila je gradonačelnica.
Prema njenim rečima ova izložba, jeste prilika da se upoznamo sa svim pojedinostima i detaljima teškog i izazovnog perioda koji je iznedrio mnoge junake, ali i žrtve, kojih se sećamo i pominjemo ih po njihovoj hrabrosti i dobročinstvu.
“Neka ovaj deo istorije bude stalno pominjanje i poštovanje veklikana medicinske struke koji su svojom hrabrošću opravdali ovaj veliki i važan poziv i pomerili granice medicine, negujući i pomažući ljudski rod”, istakla je gradonačelnica.
Izložba je podeljena u pet celina, koje se uglavnom tiču perioda od 1914. do 1918. Prema rečima autorke istoričarke Nade Petrović, rezultat je dugogodišnjeg istraživanja po mnogim fondovima i zbirkama raznih arhiva.
“Izložba predstavlja sećanje na Veliki rat, urađena je povodom 140 godina od uspostavljanja diplomatskih odnosa Srbije i SAD i svedoči o vremenu kada su i ljudi bili drugačiji, humaniji i pomagali jedni drugima. Prvi segment svedoči o odnosima Sjedinjenih američkih država i Srbije, koji potiču još od 1882. godine, ali sve je to bilo na nivou konzualrnih aktivnosti, zatim o Edvardu Rajanu o prvoj medicinskoj misiji, zatim o Džonu Frotigmenu, o drugoj i trećoj jedinici medicinske misije, zatim o saradnji srpskog društva Crvenog krsta i američkog društva Crvenog krsta i njihovoj aktivnosti sve do 1922. i 1923. godine. Tu je svetla ličnost Miloš Borisavljević, kome je srpska istoriografija neopravdano posvetila malo pažnje. Zadnji segment su diplomatski odnosi i priznanje novostvorene države Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca od strane američke vlasti”, naglasila je autorka.
Željko Marković direktor Istorijskog arhiva Užice istakao je da je Nada Petrović jedan od autoriteta i utemeljivača srpske arhivske scene i velikih profesionalaca iz Arhiva Jugoslavije.
“Verujem da će i arhivisti danas nastaviti da rade po ugledu na nju, a ova izložba dokaz je koliko je potrebno rada i posvećenosti u tom poslu”.
Pored izložbe koja je postavljena u Istorijskom arhivu Užice, ta ustanova u okviru programa obeležavanja Dana grada prirediće i promociju knjige “Kralj Aleksandar prvi Karađorđević 1888-1934” u Svečanoj sali Gradske kuće u petak 4. oktobra u 18 časova.
