Srpska pravoslavna crkva i vernici danas slave uspomenu na Ćirila i Metodija, koji su zaslužni za širenje pismenosti među slovenskim narodima. Danas je i državni praznik – Dan slovenske pismenosti i kulture. Ustanovljen je u čast solunske braće, tvoraca prvog slovenskog pisma – glagoljice.
Braća, Ćirilo i Metodije ostali su upamćeni kao “slovenski apostoli”, koji su stvorili glagoljicu, prvo pismo Slovena.
Prevodom liturgijskih i biblijskih knjiga, Ćirilo i Metodije postavili su temelje slovenske pismenosti. Bilo je to prvo političko osvešćivanje Slovena u istoriji.
Stariji Metodije i njegov brat Ćirilo, pre monašenja Konstantin, rođeni su u Solunu u domu visokog vizantijskog vojnog i upravnog vođe Lava, 815. godine odnosno 826. godine.
Kada je 862. godine, velikomoravski knez Rastislav tražio od vizantijskog cara Mihaila učitelje koji će da propovedaju hrišćanstvo na narodnom jeziku, pokazalo se da su solunska braća idealna za taj posao. Znali su slovenski jezik, pa su sastavili pismo i preveli jevanđelja.
Sa tim prevodima krenuli su u moravsko-panonsku misiju prosvetiteljsko delo među slovenskim narodima. Širili su pismenost i hrišćanstvo među Slovenima, prevodili i druge bogoslužbene knjige i služili liturgiju na slovenskom jeziku, takođe su rukopolagali i domaće sveštenike.
Simbol su slovenske pismenosti i slovenskog prosvetiteljstva. Kao prosvetitelje slovenskih naroda, Crkva ih molitveno ističe kao ravnoapostolne. Bilo je to prvo političko osvešćivanje Slovena u istoriji. Posle smrti solunske braće, njihovi učenici, Kliment i Naum, nastavili su njihov prosvetiteljski rad.
Dan slovenske pismenosti i kulture
Svaki od braće ima svoj dan, a njihov zajednički praznik uveden je na hiljadugodišnjicu slovenske misije.
Od 2019. godine 24. maj se obeležava kao državni praznik – Dan slovenske pismenosti i kulture. Ustanovljen je u čast solunske braće, tvoraca prvog slovenskog pisma – glagoljice.
Osim kod nas, Dan sećanja na misionarstvo i vizionarstvo braće iz Soluna iz vremena jedinstvene hrišćanske crkve obeležava se i u – Poljskoj, Češkoj, Slovačkoj, Rusiji, Ukrajini i Severnoj Makedoniji.
Slovenske jezike delimo na tri grupe.
Istočnoslovenska grupa – ruski, ukrajinski, beloruski
Zapadnoslovenska grupa – poljski, češki, slovački, lužičkosrpski
Južnoslovenska grupa – srpski, bugarski, makedonski, slovenački, bosanski, hrvatski, crnogorski.
Ne treba obavljati kućne poslove, a đaci treba da uzmu knjigu u ruke
Kako običaji nalažu, danas ne bi trebalo obavljati kućne poslove nego sve obaveze po kući ostaviti za drugi dan jer se na ovaj praznik ne pere, ne šije, niti se rade bilo kakvi teži poslovi.
Jedan od običaja tiče se i đaka i studenata, pa kaže da ako se danas posvete učenju, biće vredni cele godine odnosno i tokom naredne školske godine.
Izvor: rts.rs
