Gotovo polovina roditelja u Srbiji i dalje veruje da je „batina iz raja izašla” i primenjuje takozvano nasilno disciplinovanje mališana, dok je u romskim naseljima stanje još gore jer tamo, nažalost, čak 67 odsto očeva i majki fizički kažnjava svoju decu. Dečji dodatak prima svako treće dete u Srbiji – najmanji procenat mališana koji dobijaju socijalnu pomoć živi u Beogradu, dok u romskim naseljima čak 77 odsto dece dobija finansijsku pomoć države. Deca iz najsiromašnijih i od okruženja najisključenijih porodica zaostaju za svojim vršnjacima u zdravstvenom pogledu, učenju i pristupu digitalnim sadržajima.
Srbija jeste ostvarila napredak u nekoliko ključnih oblasti za razvoj deteta, kao što su pohađanje predškolskog obrazovanja i dojenje isključivo majčinim mlekom, ali i dalje zabrinjava broj dečjih brakova i fizičko disciplinovanje dece, govore podaci iz najnovijeg šestog Istraživanja o višestrukim pokazateljima položaja žena i deca u Srbiji (MIKS 6), koje je urađeno u saradnji Unicefa, Republičkog zavoda za statistiku, Populacionog fonda Ujedinjenih nacija i delegacije Evropske unije u Srbiji.
Kako je na jučerašnjoj konferenciji za novinare istakao Miladin Kovačević, direktor Republičkog zavoda za statistiku, MIKS istraživanje se radi na svakih pet godina i predstavlja najsveobuhvatniji izvor podataka o položaju žena i dece u našoj zemlji. Šesto istraživanje rađeno je u periodu od septembra do decembra prošle godine i obuhvata dve studije – jedna je rađena na reprezentativnom uzorku od 8.100 domaćinstava iz opšte populacije, a druga na uzorku od 1.934 domaćinstva u romskim naseljima.
– Srbija je prešla dug put u prevazilaženju nejednakosti. Većina dece ostvaruje svoja prava sveobuhvatnim širenjem socijalnih usluga. Pitanje kako doći do najugroženije i najisključenije dece često predstavlja najveći izazov, ali i najvažniji korak na tom putu. Najveća vrednost MIKS-a je u tome što u petogodišnjem intervalu prati procese i identifikuje trendove, kako negativne, tako i pozitivne. Vlada, privreda i civilno društvo sada imaju jasnu sliku gde je potrebno usmeriti delovanje da bi se raniji uspesi iskoristili kao osnova za dalji napredak i povećala ulaganja sa ciljem smanjenja nejednakosti – mišljenja je Dejana Kostadinova, direktorka Unicefa u Srbiji.
Podaci izvedeni iz najnovijeg Unicefovog istraživanja govore da najveći napredak u romskoj zajednici predstavlja činjenica da je smanjena smrtnost odojčadi i dece do pete godine života, a udeo dece koja su obuhvaćena obaveznom vakcinacijom porastao je sa 44 odsto, koliko je bio 2014. godine, na 63 procenta. Ohrabruje podatak da je u prethodnih pet godina praktično dupliran broj romskih devojčica koje pohađaju srednju školu – sa 15 na 29 odsto. Međutim, srednju školu pohađa svega 28 odsto romske dece tog uzrasta – 15 odsto njih je i dalje u osnovnoj školi, dok 57 procenata romskih tinejdžera uopšte ne ide u školu. Broj dečjih brakova je i dalje visok, više od polovine žena u romskim naseljima starosti od 20 do 24 godine stupa u brak pre punoletstva, a 16 odsto njih i pre 15 godine života. Zabrinjava i visok procenat roditelja koji vaspitavaju svoju decu uz pomoć nasilnih metoda.
Autori istraživanja o višestrukim pokazateljima položaja žena i dece u Srbiji konstatuju da je u opštoj populaciji došlo do značajnog porasta majki koje bebe hrane isključivo svojim mlekom. Naime, u 2019. godini četvrtina dece uzrasta do pet godina bila je isključivo dojena, dok je pre pet godina ta stopa bila samo 13 odsto. U romskim naseljima, međutim, samo osam procenata beba je hranjeno isključivo majčinim mlekom. Stopa imunizacije dece u opštoj populaciji ostala je gotovo ista kao i pre pet godina i iznosi 80 odsto.
Đaci koji žive u najsiromašnijim domaćinstvima kod kuće imaju neuporedivo manje knjiga nego njihovi vršnjaci. Samo polovina najsiromašnije dece kod kuće ima tri knjige ili više, a samo jedno od petoro najsiromašnijih mališana ima računar ili tablet, u poređenju sa 97 odsto dece iz bogatijih porodica.
Jedna od najvećih razlika između žena u opštoj populaciji i žena u romskim naseljima je broj dece – dok stopa fertiliteta u opštoj populaciji iznosi svega 1,6 procenata, prosečna Romkinja rađa 3,5 dece. Najveći broj žena u Srbiji rađa između 30. i 34. godine, dok žene u romskim naseljima u porodilište ulaze celu deceniju ranije – između 20. i 24. godine.
Izvor: politika.rs
