Razlika između Srbina i Srbijanca

Pitanje o značenju i upotrebi pojma Srbijanci i prideva srbijanski, koji su još uvek u upotrebi pored izraza Srbin i srpski, postalo je predmet raznih lingvističkih i političkih polemika.

Objašnjenja razlika između ovih pojmova sugerišu da je reč o označavanju demonima odnosno politonima određenog stanovništva.

Pojam Srbijanci se ponekad osporava kao stran srpskom jeziku, a neki ljudi ga čak i smatraju uvredljivim.

Osim toga, u delu srpske javnosti, upotreba odrednice „srbijanski“ shvaćena je i kao pokušaj promene srpskog nacionalnog imena.

Kada se ta podela javila i kako je do nje došlo?

Kako za Danas objašnjava istoričarka Mira Radojević, podela je nastala kao striktno politički produkt, sa ciljem postavljanja jasnih granica među stanovništvom.

„Upotreba izraza Srbijanac zaista ima jednu negativnu konotaciju s obzirom na političku pozadinu toga. Počelo je da se koristi još u periodu između dva svetska rata, prvenstveno da bi se napravila razlika između Srba iz Srbije i takozvanih Prečanskih Srba, posebno Srba iz zapadnog srpstva“, razjašnjava Mira Radojević, profesorka Filozofskog fakulteta u Beogradu i dopisna članica SANU.

Kako napominje, najviše na korišćenju izraza Srbijanci insistirali su predstavnici Hrvatskog nacionalnog pokreta, jer su, kako kaže, polazili od toga da većina Srba koji su živeli u Hrvatskoj i u Vojvodini, pa dobrim delom i u Bosni i Hercegovini, treba da ima iste političke poglede na politiku Beograda, kao što ga ima i Zagreb.

„Da bi napravili veštačku podelu između Srba, insistirali su na korišćenju izraza Srbijanci za Srbe iz Srbije. Prvenstveno je trebalo napraviti veštačku podelu, da bi se pokazalo kako Srbi iz Vojvodine i Hrvatske ne slede politiku Beograda, i da su u političkom smislu daleko bliži Hrvatima. Takođe, da Beograd njih „ugnjetava“ kao što to čini i ostalima. To je, naravno, bila jedna neosnovana i nedokaziva tvrdnja. Potom, ovaj izraz ušao je u upotrebu i da bi se pokazalo kako postoje velike kulturološke razlike između Srba iz Srbije i Srba koji su živeli u Austrougarskoj, posebno u Hrvatskoj i Vojvodini, jer su oni, navodno, bili na višem civilizacijskom nivou, te ekonomski i kulturološki razvijeniji“, predočava profesorka Radojević.

Sumirano, istoričarka objašnjava da su razlozi pre svega političke prirode, sa ciljem stvaranja slike da Srbi nisu jedinstveni, te da Srbi iz Srbije diskriminišu ostale, pa i Srbe koji žive izvan matične zemlje, tj. nekadašnje Kraljevine Srbije.

Osim toga, pored Hrvata, ovaj izraz počeli su da koriste i predstavnici Autonomaškog pokreta Vojvodine.

Izvor: danas.rs