Nova godina, kao praznik, u Srbiji se nije proslavljala sve do druge polovine 19. veka. Čak i tada, prvo su je po kućama, slavili doseljenici „iz preka”.

Običan svet, nove godine je dočekivao po kućama, a narod se radovao novom danu kada se lomi vasilica umešena od proje i paprene masti.

Tek 1890. godine, kada je u Beogradu počeo da se oseća „duh Evrope”, štampa beleži prve oglase u kojima kafedžije i ugostitelji reklamiraju organizovane dočeke novog leta, uz obavezan angažman glumaca (komičara, naravno), muziku i vanredno bogatu trpezu.

Ulaskom u 20. vek nove godine počinju „obavezno” da se proslavljaju na ovim prostorima i dočekuju sa društvom po hotelima i kafanama ili velikim kućnim žurevima.

Preduzimljivi ugostitelji organizuju novogodišnje lutrije (dobitak najčešće prase ili ćurka, ali je bilo i zlatnika u krofnama), zabave, plesove i prikazivanje filmova u okviru novogodišnjih kermesa.

Sa proslavljanjem i svečanim obeležavanjem novih godina javlja se i još jedan nov običaj – slanje novogodišnjih čestitki.

Reč čestitka, kako je zabeležio u petprošlom veku Vuk Stefanović Karadžić, dolazi od prideva čestit, a jedno od njegovih značenja u to vreme po Karadžiću bio je i srećan. U svom „Srpskom rječniku” Karadžić beleži: „Čestit je onaj koji donosi radost, sreću i blagostanje.”

Čestitka se često upotrebljava posle 1900. godine i kao vid razmene informacija unutar porodice.

Srpsko građansko društvo na početku 20. veka prihvata, pod zapadnoevropskim uticajem, nove forme društvenog života, odražavajući pri tome nasleđeni sitem vrednosti i sve bitne elemente tradicionalizma.

Izgradnja novog sitema kulturnih i životnih vrednosti građana uslovljava oblikovanje novog kulturnog modela ponašanja.

Prihvatanje novina, kao što je slanje čestitki o pojednimi praznicima, pre svega za Božić, Uskrs, krsnu slavu i Novu godinu, govori o promenama u društvenim shvatanjima i o novim vrednostima preuzetim od evropskih uzora.

Najčešći motivi na novogodišnjim čestitkama sa početka 20. veka su: jelka, detelina sa četiri lista, potkovica, razigrani prasići, amori, patuljci, irvasi, venčići, imele, pšenica, zvončići, idilične slike iz bračnog iporodičnog života ili dobrog provoda sa društvancetom u kafani.

Na božićnim čestitkama preovlađuju verski i religiozni motivi (najviše je sa motivom Hristovog rođenja), bilo da su rađene po pravoslavnim ili zapadnim crkvenim kanonima i sa karakterističnim natpisima: „Sretan Božić” i „Hristos se rodi”.

Sem crkvenih motiva, na nekim od božićnih čestitki su i likovne kompozicije idiličnih zimskih pejzaža sa pticama ili jelenima, radosna deca na snegu okružena poklonima i Deda Mraz u različitim situacijama.

Izvor: uzice online/danas.rs