Udruženje vizuelnih umetnika Užice i Galerija Reflektor započinju novu izlagačku sezonu u prostoru bivše
kasarne „4. Puk“, mestu koje je zahvaljujući naporu samih umetnika ali i lokalne zajednice postao jedna
od najaktivnijih i najznačajnijih neinstitucionalnih izlagačkih prostora na celoj teritoriji Srbije.
Sezonu u Galeriji Reflektor otvara se 29. aprila 2023. godine u 19h sa dve samostalne izložbe umetnica iz
Republike Srpske:
Borjana Mrđa „Dekorativna sopstva“, Jelena Vučić „S one strane nevidljivog“.
Borjana Mrđa
Dekorativna sopstva
Umjetnički projekat ”Dekorativna sopstva” istražuje matri-nasljeđe kroz preispitivanje istorijskih, pojavnih i materijalnih svojstava haljine. Haljina je nosilac individualnog i kolektivnog identiteta. Ona je površina/tekstura koja obavija tijelo u određenom vremenu, mjesto je susreta interijera i eksterijera, individue i društva, mjesto upisa kolektivnih događaja i intimnih doživljaja, tanka opna koja prikriva prirodu od civilizacije.
Istraživanje ove teme traje šest godina i inicirano je preuzimanjem predmeta porodičnog nasljeđa od moje bake. Odvija se u mediju slikarstva, crteža, digitalnog crteža, te u formi videa i animacije koje su u početnoj istraživačkoj fazi korištene u svojstvu alata dokumentovanja. Bilježim raznovrsna saznanja od vizuelnih i tekstualnih do iskustvenih, a vezanih za pojavu (individualne i kolektivne) ”tjelesne slike” koja varira i poprima različite forme u međuodnosu tekstila i tijela. Bliže me zanimaju implikacije odnosa civilizacije i ”prirode čovjeka” iz ontološke pozicije te pokušavam vizualizovati ove kompleksne diskurse.
Slojeviti uviđaji se odvijaju u institucionalnim i privatnim okvirima te zadiru podjednako u intimne i istorijske okolnosti vezane za određeni tekstil, haljine koje su ”ostale” bez svojih tijela, a imaju potrebu prepričati važna životna iskustva. Problemi i pitanja koja se tokom procesa nameću su smisao čuvanja i mogućnost otvaranja generativnih svojstava ”tekstila prošlosti” i njegove uloge u kreiranju identiteta budućnosti. Proces daljeg kritičkog promišljanja i sumiranja prikupljenih materijala istraživanja otvorio je prostor za nadgradnju pristupa samom umjetničkom radu u formi video i zvučnih instalacija. Teorijski dio istraživanja odvija se u polju filozofije i istorije umjetnosti kretanjem kroz oblasti etike, ontologije, metafizike i fenomenologije, preciznije kroz radove filozofa i umjetnika povezane propitivanjem pojmova bestjelesnosti, praznine i etičkih svojstava materijalizacije civilizovane stvarnosti. Ove teorijske rezultate transgresiram u tijelo umjetnosti u vidu aktivacije kvaliteta ”generativne praznine”, reciklaže i promjene namjene tekstila na različite načine kroz svaku pojedinačnu cjelinu datog ciklusa.
Tekstil je korišten kao polazište, baza ili lokus specifične ”tjelesne slike” prostora i vremena. Ravan koja povezuje pojmove i forme individualnog, kolektivnog i univerzalnog.
Jelena Vučić
S one strane nevidljivog
Zahvaljujući specifičnostima izložbenog prostora, došli smo do tačke u kojoj ne vidimo samo umjetnost, već prostor sjedinjen sa izloženim djelima. Spoljašnji svijet ne smije da ulazi u galeriju; sve je zapečaćeno kako bi se stekao utisak koherentnosti i jedinstva. Upravo zbog ovih karakteristika, galerija se može posmatrati kao organ koji samostalno funkcioniše. Podijeljeni crtežom „Ni iznutra ni spolja“, zidovi galerije postaju „prokrvljeni“ roze bojom membrane materice koja ima težnju za proliferacijom. Crtež svojom dužinom i dinamikom upućuje na bespočetnost materice iz koje se iznova rađaju novi životi. Ovako oživljena površina zida postaje lokus, više nije samo pasivni nosilac umjetnosti, već, takođe, površina galerije pulsira kao tkivo prožeta estetskim silama. Kao da i sama ćelija endometrijumskog tkiva biva gradivna jedinica galerije. Rasklopljena materica se rasteže u svojoj fluidnosti između nebića i bića, onostranog i ovostranog. Dok teče i mijenja se, označava mjesto prolaska između dva svijeta. Ona postavlja pitanje spoljašnjeg i unutrašnjeg: da li površina zida s jedne strane ovog crteža pripada nevidljivom koje još nije prodrlo u tkivo, ili pak, pripada materijalnom, ovozemaljskom svijetu koje počinje svoje razviće dospjevši u uterus.
Zvukovi iz animacije, te digitalizovani otkucaji srca autorke dodatno naglašavaju materičnu skučenost. Fuzija zvukova povećava gustinu unutrašnjosti galerije naspram njene spoljašnjosti, jednako kao što je i uterus viskozan i ljepljiv prema opisima teoretičarke Meri Daglas. Prisustvo tijela djeluje kao upad, ali gledalac nije eliminisan, on je, štaviše, uključen i uljepljen u diskurse izložene cjeline te tako zauzima poziciju ubrzanog razvoja fetusa.
Ovaj materični organ dobija jedini „izlaz“ u vidu rada „Usud“ koji polazi iz zida i kao truba najavljuje dolazak novog života ili bi možda više odgovaralo reći da zjapi u prostoru uvlačeći nas u ono što se krije s druge strane zida galerije, u nevidljivo i transcendentno.
Ovogodišnji program Galerije Reflektor realizuje se uz podršku programa Kultura za demokratiju (CFD)
koji pruža podršku nezavisnoj kulturnoj sceni u Srbiji – da koristeći kulturu i umetnost, podstiče kritičko i
kreativno razmišljanje o društvenim temama koje su od važnosti za lokalne zajednice. Takode, CFD
projekat podstiče saradnju aktera na nezavisnoj kulturnoj sceni, kreirajući na taj način prostor za
promociju pluralističkih vrednosti i interkulturalnog dijaloga u Srbiji. Prva faza projekta traje od oktobra
2021.godine do februara 2025. podržava ga Vlada Švajcarske, a sprovodi Hartefakt fond.
Izvor: galerija Reflektor
